I   ride a bike          on    sunday.

I    go   to   school    on Monday.

I     go   to    karate      on Tuesday.

I       go    to     park          on Wednesday.

I      go    to     karate              on     Thuresday.

I        ride a bike               on     fIdaye.

I       play    to   my       brother      on     saturday.

Մենք     գնացել    էինք   Արագածոտի   մարզ   և     հաղթահարել     էինք   բարձունք,   երբ    մենք     հաղթահարում    էինք   բարձունքը,     սարի   վրա    վազում   էին  բազմազան    թրթուռներ: Սարի    վերևում   կար    մի   Աստվածընկալ   եկեղեցի ,   այնտեղ     մենք    երգեցինք    հոգևոր   երգեր,    դրանից   հետո   մենք    իջանք    Քասախի    կիրճ    և    տեսանք      այնտեղ      մի   գետ ,    հետո   մենք     գնացինք   մի   կանաչ   տարածք     մենք   նախաճաշեցինք   և   խաղացինք       ֆուտբոլ,վալեբոլ   և     գործնագործ: Այդ    կանաչ   տարածքում     նաև      կար   մի     մեծ     քար    և   նույնպես   մեծ   մի   գեղեցիկ     բլուր :       Դրանից  հետո   մենք    երթուղայինով   գնացինք    մի    ծաղիկներով   լի  դաշտ    և    հավաքեցինք   ծաղիկներ  , հետո     մենք    գնացինք      մի      ավերված      եկեղեցի,     որը    գտնվում    էր   Ուշիում : Այդ    եկեղեցում     մենք    տեսանք     հնից   պահպանված    նկարներ   և     արձաններ     մենք    մաքրեցինք     եկեղեցու    բակը    աղբից   և     գնացինք     դպրոց:

 

Բարեբախտաբար, ես հիշեցի, որ Թուրքիայում մի այնպիսի բույս կա, որը
շատ արագ է աճում եւ, երբեմն, մինչև երկինք հասնում։
Դա բակլան է։ Մի րոպե անգամ չկորցնելով, մի այդպիսի բակլա տնկեցի, եւ
բակլան իսկույն սկսեց աճել։
Աճեց, աճեց ու շուտով հասավ լուսնին։
— Ուռա՜,– գոչեցի ես եւ սկսեցի ցողունով վեր բարձրանալ։ Մի ժամից հետո
լուսնին հասա։
Կացինս գտնելու համար երկար ժամանակ կորցրի։ Լուսինն էլ է արծաթից,
կացինն էլ. արծաթը որ արծաթի վրա դնես, չի երեւա։ Վերջիվերջո կացինս գտա մի
կույտ փտած դարմանի մեջ։
Ուրախ-ուրախ գոտուս մեջ խրեցի եւ ուզում էի ցած իջնել։
Բայց չհաջողվեց, արեգակը չորացրել էր բակլայի ցողունը, որը կտոր-կտոր
եղավ ու թափվեց։ Վշտից լացս հազիվ պահեցի։
Ի՞նչ անել։ Ի՞նչ անել։ Մի՞թե ես էլ երկիր չեմ վերադառնա։ Մի՞թե ամբողջ
կյանքս պիտի անցկացնեմ այս սառած լուսնի վրա։
Օ՜, ո՛չ, ո՛չ մի դեպքում։
Վազեցի իսկույն դեպի դարմանի կույտը եւ սկսեցի նրանից պարան հյուսել։
Պարանը կարճ դուրս եկավ, բայց ոչինչ։ Սկսեցի պարանով ցած իջնել։ Ձախ
ձեռքով իջնում էի, իսկ աջով կացինն էի բռնել։
Շուտով պարանը պրծավ, եւ ես օդում կախված մնացի՝ երկնքի եւ երկրի
միջեւ։ Սարսափելի էր, բայց գլուխս չկորցրի։
84
Երկար չմտածելով, ամուր բռնեցի պարանի ներքեւի ծայրը, կացնով տվի
վերեւի ծայրը կտրեցի եւ կապեցի ներքեւի ծայրին։ Այս բանն ինձ գետնին իջնելու
հնարավորություն տվեց։
Բայց եւ այնպես երկիրը հեռու էր, եւ շատ անգամ պետք եղավ պարանի
վերեւի ծայրը կտրել եւ ներքեւի ծայրին կապել։ Վերջապես այնքան իջա, որ
քաղաքի տներն ու պալատները երեւացին։ Մինչեւ գետնին հասնելը երեք կամ չորս
մղոն էր մնում։
Եվ հանկարծ… Օ՜ սարսափ… պարանը կտրվեց։
Ես գետնին ընկա այնպիսի ուժով, որ կես մղոն խորությամբ փոս գոյացրի։
Ուշքի գալով, երկար մտածեցի, թե այդ փոսից ինչպես դուրս գամ։ Ամբողջ
օրը ոչ կերա, ոչ խմեցի, մտածում էի ու մտածում։ Եվ հանկարծ ելքը գտա.
եղունգներովս աստիճաններ փորեցի եւ այդ սանդուղքով գետնի երես դուրս եկա։
Օ՜, Մյունխհաուզենը երբեք չի կորչի։
Հարցեր եւ առաջադրանքներ
1. Բառարանի օգնությամբ գտի՛ր տրված բառերի հոմանիշները։
Ելք – վերելք
Աստիճան –   սանդուղք
Սարսափ – վախ
Եղունգ –  ճանկ
Կույտ – դեզ
85
2. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը՝ ք կամ կ:
Երկինք, սանդուղ, ելք, եկիր, քաղաք, ներքև, արեգակ, Թուրիա, բակլա,
սկսել:

3. Լրացրո՛ւ սյունակները՝ տեքստից առանձնացնելով համապատասխան
բառեր:

Բույս        աճել

բակլան       սկսել

 

երկինք     բարձնալ

լուսին     գտնել

 

կացին     կորցնել

ժամանակ  երեվալ

առծաթ   խրել

կույտ   իջնել

դարման հաջողվել

գոտի   չորացրել

արեգաակ   եղավ

պարան     թափվեց

ծայր    պահել

երկինք    վերադառնալ

գետին   անցկացնել

քաղաք   հյուսել

տուն  եկավ

պալատ   իջնել

մղոն    պռծնել

սարսափ   մնալ

գետին   չկորցնել

եղունգ   տալ

աստիճան   կապել

երես    երևալ

փոս      ընկնել

կոռչել

 

 

 

Առարկա (ի՞նչ) Գործողություն (ի՞նչ անել)
4. Նախադասություններն առանձնացրո՛ւ վերջակետով:
Մի բակլա տնկեցի: բակլան իսկույն սկսեց աճել: աճեց ու շուտով հասավ լուսնին:ի,
ես սկսեցի ցողունով վեր բարձրանալ:Մի ժամից հետո լուսնին հասա։

 

5. Գրի՛ր տրված բառերի հոգնակին:
Օրինակ՝ բակլա-բակլաներ
Ցողուն – ցողուններ
Երկինք –    երկինք

Փոս – փոսեր
Բույս —   բույսեր
Կացին – կացիններ
Ժամ –    Ժամեր

 

 

 

 

 

 

6. Նոր ավարտ հորինի՛ր:
Ուշքի գալով, երկար մտածեցի, թե այդ փոսից ինչպես դուրս գամ։ Ամբողջ օրը ոչ
կերա, ոչ խմեցի, մտածում էի ու մտածում։ Եվ հանկարծ ելքը գտա…

Ես  իմ   կացինով    ծակեր   փորեցի      և      ծակերից   բռնվելով  դուրս      եկա     փոսից:

’’Жили-были пёс Барбоска и кот Васька. Жили они у дедушки. Дедушка ходил на работу, Барбоска сторожил дом, а Васька ловил мышей.
Однажды дедушка ушёл на работу, кошка убежала куда-то погулять, а Барбоска остался дома. Ему было скучно, вот он и смотрел по сторонам.
«Дедушке нашему хорошо! — думал Барбоска. — Ушёл он на работу, и работает. Ваське тоже неплохо: он убежал из дома и гуляет по крышам. А мне вот приходится дома сидеть, сторожить квартиру».

В это время по улице бежал Барбоскин  друг Бобик. Барбоска увидел друга и обрадовался.
— Бобик, куда бежишь?
— Никуда. А ты почему дома сидишь?
— Дедушка сказал мне  дом сторожить. Ты лучше к нам в гости иди.
Бобик залез в окно.
— Тебе хорошо, — сказал он Барбоске. — Ты в доме живёшь, а я вот живу в будке. Да, у вас квартира хорошая. Ходи где хочешь.

Собаки обрадовались и стали прыгать по комнате.

– Мне  есть захотелось, – говорит Бобик.

– Садись за стол, сейчас я тебя угощать буду, – предложил Барбос.

Бобик сел за стол.

Барбоска открыл холодильник, видит – там кастрюля с компотом стоит, а на верхней полке – большой пирог. Он взял кастрюлю с компотом, поставил на пол, а сам полез за пирогом. Взял его, стал вниз спускаться и задел лапой крышку от кастрюли, а весь компот оказался у него на спине.

В это время с работы вернулся дедушка, увидел собак и пожалел их. Он сварил компот и угостил собак пирогом и компотом.

 

1. Կատարի՛ր բազմապատկում:

		3	0	6
x			2	5
	1	5	3	0
+	6	1	2
	7	6	5	0

		5	4	3
x			2	5
	2	7	1	5
+	1	0	8	6
1	3	5	7	5

 

 

		2	6	4
x				9
	2	3	7	6

		7	6	1
X				7
	5	3	2	7

 

 

		6	8	0
x			1	2
	1	3	6	0
+	6	8	0
	8	1	6	0

		2	0	6
x			3	4
	+	8	2	4
	6	1	8
	7	0	0	4

 

 

 

 

2. Լուծի՛ր խնդիրները։

• Մերին գնեց 5 էսկիմո և 2 շոկոլադ, վճարեց ընդամենը 1600 դրամ։ Ինքա՞ն արժե մեկ էսկիմոն, եթե 1 շոկոլադն արժե 300 դրամ։

Լուծում    1600-600=1000    1000:5=200

 

Պատ․՝200

• Անահիտը պատրաստեց 30 թխվածքաբլիթ, որի համար օգտագործեց 3 կգ ալյուր և 30 ձու։ Որքա՞ն ալյուր և ձու է հարկավոր նման 60 թխվածքաբլիթ պատրաստելու համար։

Լուծում    30×2=60     3×2=6

Պատ․՝60,6

Հավասարակողմ եռանկյան կողմը 560 մմ է։ Հաշվի՛ր այդ եռանկյան պարագիծը։

Լուծում     560×3=1680

Պատ․՝1680

 

Ուղղանկյան երկարությունը 90 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 15 սմ-ով ավելի։ Հաշվի՛ր այդ ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։

Լուծում  90+15=105       90×2=180    105×2=210     180+210=390       180×210=37800

Պատ․՝37800,390

 

 

• Քառակուսու պարագիծը 240 սմ է։ Հաշվի՛ր այդ քառակուսու մակերեսը։

 

Լուծում     240:4=60      60×60=3600

Պատ․՝3600

 

 

There are four seasons in a year. They are winter, spring summer and autumn.

The winter months are December, January and February. It is usually cold in winter. It often snows in winter. We can play snowballs and make a snowman. In winter days are short and nights are long.

The spring months are March, April and May. It isn’t cold in spring. It is warm and nice. Snow melts and birds begin to sing. Nature wakes up in spring. You can see small green leaves in trees and the first flower of spring, the snowdrop.

The summer months are June, July and August. It is very hot in summer. We can eat ice-cream. We can go outside and play different outdoor games. We can swim too. Days are long and nights are short in summer.

The autumn months are September, October and November. It is warm in September and October. But sometimes it is cold in November. Autumn has got a lot of colours. Leaves are yellow, brown, and red in autumn. It often rains in autumn.

All the seasons are beautiful.

Մի   օր     ես  շունն   ու  կատվի    հետ     քայլում  էի    շոկոլադե   ճանապարհով    և   հետո     կատուն     կերավ

ճանապարհի   կեսը    և   մենք   չէինք   կարղանում    շարժվել:    Շատ   ցուրտ  էր   ես    ոՙչ     գդակ   ունեի,     ո՚չ   էլ    մուշտակ:     Հետո     դիվանբաշին     եկավ    և    դատեց   կատվին    որոհետև    կատուն    կերլ  էր    ճանապարհի  կեսը:   Մնացինք    ես   և   շունը:   Մենք  տեսանք    մի   հին   սայլով   գյուղացու,   խնդրեցինք,    որ   նա   տանի   մեզ   քաղաք:    Գյուղացին    համանձայնվեց:  Եվ   նա  տարավ   մեզ   մեր   քաղաք,  մենք   էլ     նրան    տվեցինք  նվեր  նոր   սայլ:

Жили-были пёс Барбоска и кот Васька. Жили они у дедушки. Дедушка ходил на работу, Барбоска сторожил дом, а Васька ловил мышей.
Однажды дедушка ушёл на работу, кошка убежала куда-то погулять, а Барбоска остался дома. Ему было скучно, вот он и смотрел по сторонам.
«Дедушке нашему хорошо! — думал Барбоска. — Ушёл он на работу, и работает. Ваське тоже неплохо: он убежал из дома и гуляет по крышам. А мне вот приходится дома сидеть, сторожить квартиру».

В это время по улице бежал Барбоскин приятель Бобик. Барбоска увидел приятеля и обрадовался.
— Бобик, куда бежишь?
— Никуда. А ты почему дома сидишь?
— Дедушка велел дом сторожить. Ты лучше к нам в гости иди.
Бобик залез в окно и стал осматривать квартиру.
— Тебе хорошо, — сказал он Барбоске. — Ты в доме живёшь, а я вот живу в будке. Да, у вас квартира хорошая. Ходи где хочешь.

Барбос включил телевизор. Послышалась музыка. Собаки обрадовались и стали прыгать по комнате. Плясали, плясали, из сил выбились.

– Мне даже есть захотелось, – говорит Бобик.

– Садись за стол, сейчас я тебя угощать буду, – предложил Барбос.

Бобик уселся за стол.

Барбоска открыл холодильник, видит – там кастрюля с компотом стоит, а на верхней полке – большой пирог. Он взял кастрюлю с компотом, поставил на пол, а сам полез за пирогом. Взял его, стал вниз спускаться и задел лапой крышку от кастрюли.

Поскользнувшись, он шлепнулся прямо в кастрюлю, и весь компот оказался у него на спине.

– Бобик, иди скорей компот пить! – закричал Барбос.

Бобик прибежал:

– Где компот?

– Да вот у меня на спине. Облизывай. Бобик давай ему спину облизывать.

– Ох и вкусный компот! – говорит.

– Я живу хорошо, – говорит Барбос. – Что хочу, то и делаю.

– А тебе позволяет дедушка? – спрашивает Бобик.

– Что мне дедушка! Подумаешь! Вот и кровать моя.

– А где же дедушка спит?

– Дедушка там, в углу, на коврике.

– А можно мне на кровати поваляться? – спросил Бобик. – Я ни разу в жизни еще на кровати не спал.

– Ну пойдем, поваляемся, – согласился Барбос. Они улеглись на кровать.

Бобик увидел плетку, которая висела на стене, и спрашивает:

— А для чего у вас здесь плётка?

— Плётка? Это для дедушки. Если не слушается, я его плёткой бью, – ответил Барбос.

Лежали они на кровати, лежали и заснули. Не услышали даже, как дедушка с работы пришел.

Он увидел на своей кровати двух псов, взял со стены плётку и замахнулся на них.

Бобик с перепугу выпрыгнул в окно и побежал в свою будку, а Барбос забился под кровать, так что его даже половой щеткой нельзя было вытащить. До вечера там просидел.

Երկար քթով մի փոքրիկ ծերուկ, բուխարու առաջ նստած, պատմում էր իր
արկածները։
Լսողները նրա երեսին ծիծաղում էին.
— Ա՜յ քեզ Մյունխհաուզեն, ա՜յ քեզ բարոն։
Բայց ծերուկը նրանց չէր էլ նայում։ Նա հանդարտ շարունակում էր պատմել,
թե ինչպես է թռել լուսին, ինչպես է ապրել երեքոտանի մարդկանց մեջ, թե ինչպես
իրեն մի մեծ ձուկ կուլ է տվել, ինչպես է գլուխը կտրվել։
Սի անգամ ինչ-որ մի անցորդ լսեց, լսեց նրան ու հանկարծ բացականչեց. —
Ա՜յդ բոլորը սուտ է։ Այնպիսի բաներ չեն եղել։
Ծերուկը դեմքը խոժոռեց և ծանր ու մեծ պատասխանեց.
— Այն բոլոր կոմսերը, բարոնները, իշխաններն ու սուլթանները, որոնց ես
պատիվ եմ ունեցել լավագույն բարեկամներ անվանել, միշտ ասում էին, որ ես
աշխարհիս ամենաճշմարտախոս մարդն եմ։
Շրջապատողներն ավելի բարձր հռհռացին։
— Մյունխհաուզենը ճշմարտախոս մարդ է։ Հա՛, հա՛, հա՛, հա՛, հա՛, հա՛…
Իսկ Մյունխհաուզենը, նրանց վրա ուշադրություն չդարձնելով,
շարունակում էր պատմել, թե ինչպես եղջերվի գլխին մի հրաշք-ծառ էր աճել։
— Ծա՞ռ… եղջերվի գլխի՞ն…
— Այո, բալի ծառ, իսկ ծառի վրա՝ բալ… Հյութալի, քաղցր բալ…
Այդ բոլոր պատմվածքները տպված են այստեղ, այս գրքում`
«Մյունխհաուզենի արկածները»։ Կարդացե՛ք եւ ինքներդ դատե՛ք,
աշխարհում բարոն Մյունխհաուզենից ավելի ճշմարտախոս մարդ եղե՞լ է արդյոք։

 

 

Հարցեր եւ առաջադրանքներ
1. Նկարագրի՛ր և բնութագրի՛ր Մյունխհաուզենին:

Մյունխհաուզենը     սիրում    էր    պատմել   իր   արկածները: Նա     ուներ   երկար     քիթ:

 

2. Քեզ ծանոթ ո՞ր հերոսին կնմանեցնես նրան, ինչու՞։

Ես   կնմանացնեմ    Մյունխհաուզենին    Հայր   Բոնամիին,   որովետև    Հայր   Բոնամին   էլ     էր       պատմում      ծիծաղելի   և    սուտլիկ    պատմություններ: